যোগভ্যাসেৰে সুস্বাস্থ্য
জলনেতি (Jal Neti / Jala Neti)
প্ৰীতিশা গোস্বামী

যোগশাস্ত্ৰত ছবিধ শুদ্ধিক্ৰিয়া ( Cleaning Technique) আছে, যাক ষষ্ঠ ক্ৰিয়া বুলি কোৱা হয়৷ তাৰ ভিতৰত জলনেতি অন্যতম৷ নাসিকা (নাগ) মাৰ্গৰ শুদ্ধি ক্ৰিয়াকে  ‘নেতি’ বুলি কোৱা হয়৷ নাকৰ বিন্ধাৰ পৰা ডিঙিলৈকে শ্বাসনলীক শুদ্ধ কৰাই এই প্ৰক্ৰিয়াৰ লক্ষ্য৷ পানীৰে এই ক্ৰিয়া কৰা হয় বাবে তাক ‘জলনেতি’ বুলি কোৱা হয় আৰু এই একে ক্ৰিয়াকে কাপোৰৰ সূতা বা শলা বনাই কৰিলে তাক সূত্ৰনেতি বুলি কোৱা হয়৷ ইয়াত আজি জলনেতিৰ বিষয়ে সম্যক আলোচনা কৰিম৷
এই নেতি ক্ৰিয়াৰ ফলত নাসিকা মাৰ্গ পৰিষ্কাৰ হোৱাৰ লগতে চকু আৰু কাণতো ইয়াৰ প্ৰভাৱ পৰে আৰু চকু-কাণৰ কাৰ্যক্ষমতা বৃদ্ধি কৰি সেই সম্বন্ধীয় বিভিন্ন ৰোগ নিৰ্মূল হোৱাত সহায় কৰে৷ কোনো কোনো লোকৰ নাক বন্ধ থকাৰ বাবে প্ৰাণায়াম কৰাত অসুবিধা হয়৷ তেনেলোকে জলনেতিৰ অভ্যাস কৰিলে নাকৰ বিন্ধা খোল খাব আৰু উশাহ-নিশাহ লোৱাত সুবিধা হ’ব৷ এই ক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা উশাহ-নিশাহৰ সমস্যা দূৰ হোৱাৰ লগতে চৰ্দি, কাহ, চাইন’চাইটিচ আদি সমস্যাৰ উপশম হয়৷ এই ক্ৰিয়াই কফদোষ নাইকিয়া কৰে, শৰীৰৰ Immunity বঢ়ায়৷ এই নেতি ক্ৰিয়াত Uhper Respiratory System Clean-up হোৱাৰ ফলত  Asthma, Bronchitis থকা ব্যক্তিৰ বাবে লাভদায়ক হয়৷ নাক মুকলি হোৱাৰ ফলত নাক সম্বন্ধীয় সমস্যাৰ বাবে যাৰ মূৰৰ বিষ হয়, সেই মূৰৰ বিষ নাইকিয়া হয়৷ মাইগ্ৰেন থকা ব্যক্তিৰ বাবেও লাভদায়ক এই ক্ৰিয়া৷ এই ক্ৰিয়াৰ দ্বাৰা Conceentration বাঢ়ে আৰু মনলৈ শান্তি আনে৷ আজিকালি প্ৰায়ভাগ লোকে ঘণ্টা ঘণ্টা ধৰি  Computer, Laptop  আদিত কাম কৰিবলগীয়া হয়৷ ফলত চকুত বহুত প্ৰেচাৰ পৰে, চকু ভাগৰুৱা হয় (Tiredness), তেনে ব্যক্তিয়ে জলনেতি কৰিলে সেই  Strain, Pressure, Tiredness নাইিকয়া হয়৷ নেতিৰ অভ্যাসে বতৰৰ এলাৰ্জি ( Seasonal Alergy) নাইকিয়া কৰে৷
প্ৰাচীন কালত নদীত গৈ মুখ পানীত ডুবাই দুয়ো নাকৰ বিন্ধাৰে নিজৰ সুবিধা অনুযায়ী এই ক্ৰিয়া কৰিছিল৷ কোনো কোনোৱে দুয়োহাতৰ অঞ্জলিত পানী লৈও এই ক্ৰিয়া কৰিছিল৷ এইদৰে কৰিলে কিছু অসুবিধাৰো সৃষ্টি হয়৷ অসাৱধানতাৰ ফলত এই পানী যদি চাইনাচত যায় তেন্তে মূৰৰ বিষ হোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে৷ পানী সম্পূৰ্ণ নাকৰ পৰা বাহিৰলৈ ওলাই আহিব লাগিব, অন্যথা বিভিন্ন ধৰণৰ অসুবিধাই দেখা দিব৷ আজিকালি নেতি কৰিবলৈ বহুতো সুবিধা হ’ল৷ বজাৰত ‘নেতিপট’ (Neti Pot) উপলব্ধ হ’ল৷ এই নেতিপটৰ দ্বাৰা পানী সহজতে নাকত ঢালিব পৰা যায়৷  Stainless Steel,  পিতল আৰু আজিকালি  Plastic  ১ বিশেষ বাচন বজাৰত উপলব্ধ যাক ‘নেতিপট’ বুলি জনা যায়৷
জলনেতি কৰিবলৈ আমাক দৰকাৰ হোৱা বস্তু কেইপদ হ’ল- নেতিপট, কুহুমীয়া পানী, নিমখ আৰু এখন টাৱেল বা গামোচা, এতিয়া প্ৰথম কথা ক’ল নেতিপাত্ৰ সম্পূৰ্ণ পৰিষ্কাৰ হ’ব লাগিব৷ লগতে ব্যৱহাৰ কৰিবলগীয়া পানীও সম্পূৰ্ণৰূপে বিশুদ্ধ হ’ব লাগিব (Filtered)৷