প্ৰশংসাৰ সংস্কৃতি আৰু তোষামোদৰ অপসংস্কৃতি(গৌতম মালাকাৰ)

“আপোনাক তোষামোদ কৰাসকলৰ ফালে ভালকৈ নজৰ কৰক, দেখিব সিহঁত আধা অনুভূতিহীন, আধা অসচেতন৷’’ –জোহান উলচগাং

প্ৰশংসাৰ অৰ্থ হ’ল কাৰোবাৰ বা কিহবাৰ গুণৰ বৰ্ণনা কৰা, অৰ্থাৎ যথাৰ্থ গুণগান কৰা৷ আনহাতে, তোষামোদৰ অৰ্থ হ’ল অতিৰঞ্জিত বা মিছা প্ৰশংসা কৰা, অৰ্থাৎ উদ্দেশ্য প্ৰণোদিতভাৱে নিষ্ঠাহীন প্ৰশংসা কৰা৷ প্ৰশংসাৰ যোগ্য আৰু প্ৰশংসাৰ অযোগ্য- এই দুয়ো শ্ৰেণীৰ লোককেই ভিন্ন কাৰণত মানুহে প্ৰশংসা কৰে৷ তোষামোদ আৰু প্ৰশংসাৰ গাৰ্থক্য কেতিয়াবা স্পষ্ট আৰু কেতিয়াবা খুব অস্পষ্ট হৈ থাকে৷ তোষামোদকাৰীৰ পটুতা আৰু চাতুৰ্যৰ বাবে প্ৰশংসা আৰু তোষামোদৰ পৃথকীৰণ জটিল হৈ পৰে৷ তোষামোদ প্ৰত্যাশিয়ে আত্মতৃপ্তি আৰু আত্মগৌৰবৰ বাবে এই পাৰ্থক্য বুজি পোৱাত ব্যৰ্থ হয়৷ সমাজৰ সকলো লোকেই কম-বেছি পৰিমাণে প্ৰশংসা ভাল পায় আৰু প্ৰশংসিত হ’বলৈ ই২৬া তথা চেষ্টা কৰে৷ নিজৰ বিষয়ে ভাল মন্তব্য শুনিবলৈ বিচৰাটো মানুহৰ চিৰাচৰিত বৈশিষ্ট্য৷ এই বৈশিষ্ট্যৰ বাবে মানুহে ভাল কাম কৰিবলৈ প্ৰেৰণা পায়৷ প্ৰাধান্য বা আধিপত্য বিস্তাৰ কৰাৰ প্ৰৱণতা কম বেছি পৰিমাণে সকলো মানুহৰে প্ৰবৃত্তি৷ জগতৰ সকলো জীৱই আত্মপ্ৰেমী আৰু জীৱশ্ৰেষ্ঠ মানুহো তাৰ ব্যতিক্ৰম নহয়৷ নিজকে আনতকৈ শ্ৰেষ্ঠ বুলি প্ৰতিপন্ন কৰিবলৈ মানুহে সদায় চেষ্টা কৰে৷ জীৱন যাত্ৰাক মল্লযুদ্ধৰ সৈতে ৰিজাব পাৰি৷ নিজৰ শ্ৰেষ্ঠত্ব প্ৰতিপন্ন কৰাৰ বিৰামবিহীন যুঁজৰ নাম জীৱন সংগ্ৰাম৷ নিজে উপভোগ কৰি ভাল পোৱা সম্ভাব্য প্ৰতিভাৰ বিকাশৰ বাবে মানুহ যত্নপৰ হয় আৰু সফলতাৰ জৰিয়তে প্ৰশংসা বুটলিবলৈ সক্ষম হয়৷ মানুহে অবিৰাম সুখ-শান্তিৰ বাবে অনুসন্ধান কৰে৷ প্ৰশংসাই মানুহৰ চিন্তাধাৰাত যোগাত্মক প্ৰভাৱ পেলায় আৰু জীৱনৰ দিক তথা লক্ষ্য নিৰ্ণয় কৰাত সহায় কৰে৷ যথাযথ প্ৰশংসাই মানুহৰ আভ্যন্তৰীণ সম্ভাৱনাসমূহৰ পূৰ্ণ বিকাশ ঘটোৱাত প্ৰেৰণা যোগায়৷ 

সমাজ এখনৰ সামূহিক মূল্যবোধৰ বিকাশৰ বাবে ব্যক্তিৰ সুচৰিত্ৰ, সুচিন্তা, নৈতিকতা, আবেগ-ইন্দ্ৰিয়ৰ নিয়ন্ত্ৰণ, সামাজিক চেতনাবোধৰ উদ্ৰেক, ত্যাগ তথা সমৰ্পণৰ মনোভাব আদি নিতান্তই প্ৰয়োজনীয়৷ আজিৰ দৈনন্দিন জীৱন যাত্ৰা অধিক প্ৰতিযোগিতামূলক, প্ৰত্যাহ্বানপূৰ্ণ আৰু জটিল৷ চল-চাতুৰি, কপটতা, হিংসা, বিদ্বেষ, অসহিষ্ণুতা, ঘৃণা বৃদ্ধি পাইছে৷ পাৰস্পৰিক সদ্ভাৱ, সহযোগিতা, সহমৰ্মিতা, শ্ৰদ্ধা-ভক্তি, বিনয়গুণ আদি দিনে দিনে  লয় পাবলৈ লৈছে৷ ব্যক্তিস্বাৰ্থই  সমাজৰ ঊৰ্দ্ধত  স্থান পাইছে৷ নম্বৰ সৰ্বোচ্চ পাঠ্যক্ৰম ভিত্তিক শিক্ষা ব্যৱস্থাই ছাত্ৰৰ নৈতিক চৰিত্ৰ গঠন আৰু দেশপ্ৰেমী তথা স্বাভিমানী নাগৰিকৰ সৃষ্টিত বাৰ্থ হৈছে বুলি অভিযোগ উত্থাপিত হৈ আহিছে৷ নিজক ভাল পোৱা ব্যক্তিয়ে অনবৰতে সুখৰ সন্ধান কৰে৷ বেলেগ বেলেগ পৰিৱেশ-পৰিস্থিতি, শিক্ষা-সংস্কাৰেৰে ডাঙৰ-দীঘল হোৱা ব্যক্তিৰ বাবে সুখৰ সংজ্ঞা আৰু উৎস ভিন্ন৷ দুখৰ বিকল্প উৎসৰ সন্ধান অব্যাহত ৰখাটো ইতিবাচক চিন্তাৰ পৰিচায়ক আৰু ই হতাশাগ্ৰস্ততা তথা অপৰাধ প্ৰৱণতাৰ পৰা নিজকে আঁতৰাই ৰখাত সহায় কৰে৷ সমাজ ভাল পোৱা ব্যক্তিৰ বাবে সুখী হোৱাটো তুলনামূলকভাৱে সহজ৷ আমি বাস কৰা সমাজখনৰ চৌপাশে যদি সত্য আৰু সুন্দৰৰ উপস্থিতি বিচাৰি পাওঁ তেন্তে আমাৰ অজ্ঞাতেই হৃদয়ত সুখানুভূতি অনুভূত হয়৷ সমাজৰ সামূহিক স্বাৰ্থত ভাল কাম কৰিবলৈ ব্যক্তিক উৎসাহিত কৰাটো সভ্য-সংস্কৃতিবান সমাজ এখনৰ কৰ্তব্য আৰু দায়িত্ব৷ প্ৰশংসাই মানৱ সম্পদৰ উত্তৰণত সহায় কৰে আৰু সমাজত তাৰ সুস্থ প্ৰভাৱ পৰে৷ জীৱন সংঘৰ্ষময়, জীৱনৰ প্ৰতিটো খোজতে প্ৰত্যাহ্বান উদ্যত হৈ থাকে৷ কিশোৰ তথা যৌৱনকাল প্ৰতিভা বিকাশৰ বাবে উপযুক্ত আৰু যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ সময়৷ বয়ঃসন্ধিৰ এই কালছোৱাত মন কোমল আৰু অতি চঞ্চল হৈ থাকে৷ বিস্ময় তথা অনুসন্ধিৎসাৰে তেওঁলোকৰ মন অস্থিৰ হৈ থাকে৷ লক্ষ্য আৰু ভবিষ্যৎ জীৱনৰ চিন্তাত মন-মস্তিস্ক অতিমাত্ৰা ব্যস্ত হৈ পৰে৷ প্ৰগতি আৰু জনসংখ্যাৰ বৃদ্ধিৰ লগে লগে প্ৰতিযোগিতা যিদৰে বাঢ়িছে তেনেদৰে কেৰিয়াৰৰ অনেক বিকল্পৰো সৃষ্টি হৈছে৷ ন-ন বিষয়ে প্ৰতিভাৰ স্বীকৃতি লাভ কৰিছে৷ যিবোৰ বিষয়ে এটা সময়ত মানুহৰ দৃষ্টি আকৰ্ষণ কৰিব পৰা নাছিল তেনে বহু বিষয় এতিয়া দক্ষতা তথা কলা হিচাপে প্ৰতিষ্ঠা লাভ কৰিছে আৰু নৱ-প্ৰজন্মক সফলতাৰ শীৰ্ষলৈ লৈ গৈছে৷ এনে অসংখ্য সফলতাৰ মূল চাবিকাঠি হ’ল প্ৰশংসাৰ পৰা লাভ কৰা মনোবল আৰু মাৰ্গ-দৰ্শন৷ প্ৰতিটো সফলতাৰ অন্তৰালত প্ৰচুৰ কষ্ট বা সাধনা নিহিত হৈ থাকে৷ লক্ষ্যমুখী কণ্টকময় পথেৰে আগুৱাই যোৱাত প্ৰশংসাই শক্তি আৰু সাহস যোগায়, সংশয় আৰু নিৰাশাৰ আন্ধাৰ আঁতৰাই আশাৰ বেলিৰ সন্ধান দিয়ে৷ গতিকে প্ৰশংসাক সংস্কৃতিৰ মৰ্যাদা দিয়া হয়৷