Author: Arup Kakoti

যোৱা সংখ্যাৰ পিছৰ পৰা... শেষ শাওণৰ অহৰহ বৰষুণ যোৱা তিনিদিন ধৰি ঢালিয়ে আছে৷ সেই বৰষুণজাকৰ সৈতে ফেৰ মৰাৰ দৰে মালতী আৰু তাইৰ মাকৰ চকুৰেও সমানে পানী ওলাইছে৷ বানে সকলো উটাই নিয়া মানুহ এজনৰ দৰে দুেয়া এতিয়া অসহায় হৈ পৰিছে৷ নিঃশব্দে ভিতৰি ভিতৰি কান্দিলেও পৰিত্ৰাণৰ কোনো বাট বিচাৰি পোৱা নাই৷ চ’ৰাঘৰটোতে সনাতন দাস বহি আছিল এটা মূৰ্তি হৈ৷ কোনোবাই হাত ভৰি বান্ধি গৰু গোহালিত নি পেলাই দিয়াৰ দৰে তেওঁ অসহায় অনুভৱ কৰিছিল৷ কি কৰিব কি নকৰিব, কি ক’ব সেইখিনিও তেওঁৰ বিবেকে কাম কৰা নাই৷ কথামতে গণেশ পূজাৰ সময়ত মালতী ঘৰলৈ অহাৰ কথা৷ তেতিয়ালৈকে ৰাস্তাৰ কামো শেষ হৈ গ’ল হয়, আৰু নৈ পাৰ হৈ নহাকৈ আৰামতে নতুন ৰাস্তাই দি আহিব পাৰিলেহেঁতেন৷ কিন্তু কোনো খবৰ খাতি নিদিয়াকৈ তিনিদিনৰ আগতেই যে তাই হঠাৎ সন্ধিয়াপৰত ঘৰ আহি ওলাব, সেইয়া কোনেও কল্পনাই কৰা নাছিল৷ মাক-দেউতাকে তাইক দেখি যিমান সুখী হৈছিল তাতকৈ বেছি সুখী হৈছিল তাইৰ চাকৰ...

দুখীয়া মানুহৰ বন্ধু আৰু আত্মীয় কম থাকে৷ ধনীৰ সাম্ৰাজ্যত সম্পৰ্কৰ ভীৰ লাগি থাকে৷ ঠিক তেনেকৈ ব্যৰ্থ মানুহৰ আপোন নাথাকে৷ সফলজনৰ কাষত থিয় হ’বলৈ ঠাই নাথাকে৷ মানুহে মানুহৰ কাষ কেতিয়া চাপে? সহজ ভাষাত যদি কওঁ দুজন মানুহৰ মন মিলিলে আন্তৰিকতা বাঢ়ি আহে৷ আৰু আন্তৰিকতাৰ খুব সুন্দৰ ৰূপটোৱেই হ’ল বন্ধুত্ব৷ ইয়াৰ বিপৰীতে এনেকুৱাও দেখা যায় সামাজিক প্ৰভাৱ, পৰিস্থিতি আৰু বস্তুগত সম্পদৰ ওপৰত ভিত্তি কৰিহে বেছিভাগ সম্বন্ধ গঢ়ি উঠে৷ এগৰাকী যুৱতীক আজি দহ বছৰৰ পৰা জানিছিলোঁ৷ দহ বছৰৰ আগতে তাইৰ ঘৰৰ অৱস্থা খুউব বেয়া আছিল৷ যুৱতীগৰাকীয়ে কষ্টেৰে পঢ়ি কৰ্পৰেট চেক্টৰ এটাত চাকৰি পালে৷ এতিয়া তাই আৰ্থিকভাৱে সচ্চল৷ চাকৰিৰ পিছত মাত্ৰ এবাৰ লগ পোৱা বাকী সময়ত ফোনতে কথা পতা যুৱতীগৰাকীৰ বিষয়ে মই বেলেগৰ মুখত বহুত কথা শুনি থাকো৷ প্ৰায়খিনিয়ে কয় চাকৰিটোৱে তাইক অহংকাৰী কৰিলে৷ অলপ দিনৰ আগতে বিশেষ কাম এটাত পুণেলৈ যাওঁতে যুৱতীগৰাকীক লগ পাল...

“আপোনাক তোষামোদ কৰাসকলৰ ফালে ভালকৈ নজৰ কৰক, দেখিব সিহঁত আধা অনুভূতিহীন, আধা অসচেতন৷’’ –জোহান উলচগাং প্ৰশংসাৰ অৰ্থ হ’ল কাৰোবাৰ বা কিহবাৰ গুণৰ বৰ্ণনা কৰা, অৰ্থাৎ যথাৰ্থ গুণগান কৰা৷ আনহাতে, তোষামোদৰ অৰ্থ হ’ল অতিৰঞ্জিত বা মিছা প্ৰশংসা কৰা, অৰ্থাৎ উদ্দেশ্য প্ৰণোদিতভাৱে নিষ্ঠাহীন প্ৰশংসা কৰা৷ প্ৰশংসাৰ যোগ্য আৰু প্ৰশংসাৰ অযোগ্য- এই দুয়ো শ্ৰেণীৰ লোককেই ভিন্ন কাৰণত মানুহে প্ৰশংসা কৰে৷ তোষামোদ আৰু প্ৰশংসাৰ গাৰ্থক্য কেতিয়াবা স্পষ্ট আৰু কেতিয়াবা খুব অস্পষ্ট হৈ থাকে৷ তোষামোদকাৰীৰ পটুতা আৰু চাতুৰ্যৰ বাবে প্ৰশংসা আৰু তোষামোদৰ পৃথকীৰণ জটিল হৈ পৰে৷ তোষামোদ প্ৰত্যাশিয়ে আত্মতৃপ্তি আৰু আত্মগৌৰবৰ বাবে এই পাৰ্থক্য বুজি পোৱাত ব্যৰ্থ হয়৷ সমাজৰ সকলো লোকেই কম-বেছি পৰিমাণে প্ৰশংসা ভাল পায় আৰু প্ৰশংসিত হ’বলৈ ই২৬া তথা চেষ্টা কৰে৷ নিজৰ বিষয়ে ভাল মন্তব্য শুনিবলৈ বিচৰাটো মানুহৰ চিৰাচৰিত বৈশিষ্ট্য৷ এই বৈশিষ্ট্যৰ বাবে মান...

গুড্‌ মৰ্ণিং বৰুৱা৷ ঃ ভেৰি গুড্‌ মণিং৷ মই আপোনালৈকে বাট চাই আছিলোঁ– আঙ্ক’ল’জি বিভাগৰ ডাঃ নিবেদিতাৰ মাতত উদাস উদাস ভাবেৰে উত্তৰ দিলে আই পি এছ অফিচাৰ অদিত্য বল্লভ বৰুৱাই৷ ডাঃ নিবেদিতা অহি আদিত্য বল্লভৰ কাষৰ চকিখনতে বহি ক’লে--- ঃ আজি পুৱতি নিশাৰ ঘটনাটোত আপুনি বৰ চিন্তিত হোৱা যেন লাগিছে৷ চিন্তা নকৰিব, সকলো ঠিক হৈ যাব৷ আমিবোৰ আছো নহয়৷ আদিত্য বল্লভে এক মিচিকিয়া হাঁহিৰে ডাঃ নিবেদিতালৈ চাই সুধিলে– ঃ মোৰ কামখিনি হ’লনে? ঃ মই সকলো ডকুমেণ্টছ ৰেডী কৰি আনিছোঁ, ভালকৈ পঢ়ি চাই আপোনালোক দুয়োৱে চহীটো কৰিলেই হ’ব৷ ডাঃ নিবেদিতাৰ কথাত ওপৰমুৱাকৈ শুই থকা পত্নী শান্তিছায়ালৈ চাই আদিত্য বল্লভে ভাবিলে– “আমি দুয়ো সজ্ঞানে এই ইচ্ছা-পত্ৰত চহী কৰিব বিচাৰো! কিন্তু আজি তেওঁ চহীটো কৰিব পাৰিবনে! আমাৰ কথামতেইটো ডাঃ নিবেদিতাই যিমান সোনকালে পাৰি সিমান সোনকালে এই ইচ্ছাপত্ৰখনৰ সকলো ফৰ্মেলেটি পূৰা কৰি লৈ আনিছে!’’ ...আদিত্যই...

লাবণ্যপ্ৰভা আগৰ দৰে দৌৰি, জঁপিয়াই নুফুৰা হ’ল৷ আনকি বৰ জোৰেৰে হাঁহিবও এৰিলে৷ কানাইৰ লগতো আগৰ দৰে কথা পাতিবলৈ লাজ কৰে৷ লগৰীয়াহঁতে এই কথাবোৰ লক্ষ্য নকৰা নহয়৷ কিন্তু লাবণ্যপ্ৰভা আৰু কানাইয়ে সিহঁতৰ ওচৰত ধৰা পৰাৰ সুযোগ দিয়া নাছিল৷ এদিনাখনৰ কথা– কি কৰোঁ, কি নকৰোঁ ভাবি ভাবি লাবণ্যপ্ৰভা ঘৰৰ পাছফাললৈ এখোজ এখোজকৈ আগবাঢ়ি গ’ল৷ ঘৰৰ পাছফালে লাবণ্যপ্ৰভাহঁতৰ খেতি পথাৰ৷ সিহঁতৰ পথাৰৰ ওচৰা-ওচৰিকৈ আছে গাঁওখনৰ বহু মানুহৰ খেতি পথাৰ৷ খেতি পথাৰৰ কাষেৰে বৈ গৈছে এখন সৰু জান৷ জানখনৰ ইটো পাৰে কানাইহঁতৰ গাঁৱৰ খেতি পথাৰ৷ কিয় জানো লাবণ্যপ্ৰভাৰ ধাননি পথাৰৰ ফালে আগবাঢ়ি যাবলৈ মন গ’ল৷ এবুকু সেউজীয়া বুকুত লৈ বিস্তীৰ্ণ পথাৰখন যেন শান্ত মনে শুই আছে৷ এয়া পথাৰৰ কিযে এক বিনন্দীয়া ৰূপ! সৰা পাতৰ খচ্‌ মচনি শুনি ডিঙিটো দীঘলকৈ মেলি জানখনৰ পাৰলৈ লাবণ্যপ্ৰভাই চাই পঠিয়ালে৷ ঔ আই! এয়া দেখোন আমাৰ কলি ছাগলীজনী! জোপোহা গছবোৰৰ পৰা ওলমি তলল...

মেঘালয়ৰ উম্‌ৰৈ পাহাৰ১... বিস্তীৰ্ণ এলেকা জুৰি অৱস্থিত ভাৰতীয় সেনাৰ পাহাৰীয়া ঘাটি৷ চকুৰে মনিব পৰালৈকে সেউজীয়া কেৱল সেউজীয়া - লানি নিচিগা পাহাৰ কেৱল পাহাৰ - সন্মুখত এটা পাহাৰ, তাৰ পিছফালে আন এটা সেউজীয়া পাহাৰ, বাওঁফালে সোঁফালে বহু দূৰৈত কেৱল সেউজীয়া পাহাৰ৷ দূৰ দূৰণিলৈ ক’তো কেনিও কোনো গাঁও, মানুহ- দুনুহ একো নাই৷ প্ৰকৃতিৰ এই বিনন্দীয়া সৌন্দৰ্যৰ মাজত পাহাবৰ ওখ-চাপৰবোৰ বগাই বগাই ২০০৫ চনত তিনিবাৰকৈ এন.চি.চি. কেম্প কৰাৰ সৌভাগ্য ঘটিছিল৷ সেইয়া আছিল ২০০৬ চনৰ জানুৱাৰীত দিল্লীত হ’বলগীয়া গণতন্ত্ৰ দিৱসৰ পেৰেড আৰু বিভিন্ন বিভাগৰ প্ৰতিযোগিতাসমূহত যোগদান কৰিবৰ বাবে উত্তৰ পূৰ্বাঞ্চল এন.চি.চি.১ নিৰ্বাচিত কেডেটৰ দল গঠনৰ কেম্প৷ এই কঠিন কেম্পবোৰত ওতঃপ্ৰোতভাবে জড়িত হোৱাৰ আৰু এন.চি.চি.১ বিষয়ে জ্ঞান আৰু অভিজ্ঞতা লাভ কৰাব সুযোগ পাইছিলোঁ৷ ইতিমধ্যে মই মধ্যপ্ৰদেশৰ গোৱালিয়ৰৰ পৰা “N.C.C. অফিচাৰ ট্ৰেইনিং একাডেমী’’ত শি...

অসমী আইৰ অসমীয়া ভাষা ধ্ৰুপদীকৰণ হ’ল৷ ধ্ৰুপদীকৰণ আধুনিক যুগৰ এক প্ৰয়োজনীয় প্ৰক্ৰিয়া, যিয়ে ভাষাটোক সামাজিক, শিক্ষা, প্ৰযুক্তি, আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় ক্ষেত্ৰত এক অভিন্ন আৰু শক্তিশালী স্থান প্ৰদান কৰিব পাৰে৷ অসমীয়া ভাষাৰ সমৃদ্ধ সাহিত্য, বৈচিত্ৰ্যময় উপভাষা, আৰু সুগভীৰ ঐতিহ্য আছে৷ অসমীয়া ভাষাক ধ্ৰুপদীকৃত কৰাৰ ফলত সমগ্ৰ ভাষাসমূহৰ মাজত ইয়াৰ এক সঠিক স্থান নিশ্চিত হ’ব৷ অসমীয়া ভাষাৰ ধ্ৰুপদীকৰণে অসমীয়া ভাষা তথা সাহিত্য সংস্কৃতিৰ বহু দিশত লাভদায়ক ফল পোৱাৰ আশা আছে৷ ধ্ৰুপদীকৰণৰ প্ৰয়োজনীয়তা ঃ অসমীয়া ভাষাত এতিয়াও বানান, ধ্বনি, আৰু ব্যাকৰণৰ দিশত একাৰ্থক নিয়মিত একৰূপতা নাই৷ প্ৰচলিত লেখাসমূহত আঞ্চলিকভাৱে ভিন্ন ভিন্ন শৈলী দেখা যায়৷ ধ্ৰুপদীকৰণৰ অভাৱত ভাষাটোক শিক্ষা, চৰকাৰী কাম-কাজ, আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত মান্যভাৱে ব্যৱহাৰ কৰিবলৈ কঠিন হৈ পৰিছিল৷ এই সমস্যাসমূহৰ সমাধান এতিয়া ধ্ৰুপদীকৰণ হোৱাৰ ফলত সম্ভৱ হৈ পৰিব৷ ত...

পণ্ডিত জৱাহৰলাল নেহৰুৰ বিষয়ে আলোচনা কৰাৰ আগতে তেওঁৰ “পণ্ডিত’’  আৰু “নেহৰু’’ উপাধিৰ মূল উৎস সম্পৰ্কে আলোচনা কৰিবলৈ প্ৰয়াস কৰিম পণ্ডিত জৱাহৰলাল নেহৰুৰ উপৰিপুৰুষ আছিল কাশ্মীৰী পণ্ডিত৷ তেওঁৰ উপৰিপুৰুষ ৰাজ কৌল আছিল সংস্কৃত আৰু পাৰ্চী ভাষাৰ কাশ্মীৰৰ পণ্ডিত৷ ১৭৭৬ চনত মোগল সম্ৰাট কাওছাৰৰ আমন্ত্ৰণ ক্ৰমে কাশ্মীৰৰ পণ্ডিত ৰাজ কৌলে দিল্লীৰ ওচৰৰ এটি খালৰ পাৰত অৱস্থিত এজন জাগীৰৰ নিৰ্মাণ কৰা বাসগৃহত স্থায়ীভাৱে থাকিবলৈ লয়৷ খালক পাৰ্চী ভাষাত নহৰ বুলি কোৱা হয়৷ এই নহৰ শব্দৰ পৰাই ৰাজ কৌলৰ উত্তৰ পুৰুষ মতিলাল আৰু তেওঁৰ পুতেক জৱাহৰলালে কৌল উপাধি ত্যাগ কৰি নেহৰু উপাধি গ্ৰহণ কৰে৷ তেওঁৰ উপৰিপুৰুষ কাশ্মীৰী পণ্ডিত হোৱাৰ উপৰিও  তেওঁ নিজেই আছিল এজন ডাঙৰ পণ্ডিত৷ তেওঁৰ লিখা তিনিখন ইংৰাজী গ্ৰন্থ যেনে, An autobiography or towards freedom, Glimpse of the World, Discovery of India পৃথিৱী বিখ্যাত গ্ৰন্থ হিচাপে পৰিগণিত হৈছে৷...

পৰিৱেশ সচেতন নাৰীবাদ বা পৰিৱেশ প্ৰধান নাৰীবাদ (Eco Feminism) নাৰীবাদৰ এক নৱ উম্মেষ বুলি ক’ব পাৰি৷ ১৯৭০ দশকৰপৰা ১৯৮০ দশকত তৃতীয় বিশ্বৰ দেশসমূহত পৰিৱেশ সচেতনতাই গা কৰি উঠিছিল৷ পশ্চিমীয়া দেশসমূহত গা কৰি উঠা পৰিৱেশ সচেতন নাৰীবাদে ভাৰতকো চুই যায়৷ ভাৰতত পৰিৱেশ সচেতন নাৰীবাদক অধিক প্ৰসাৰ, প্ৰচাৰ কৰিছিল বিশিষ্ট পৰিৱেশবিদ বন্দনা শিৱা (Vandana Shiva) ই৷ এইগৰাকী মহান ভাৰতীয় পৰিৱেশবিদে তেখেতৰ নিৰলস সাধনাৰ বাবে কেইবাটাও সম্মান বা বঁটা পাবলৈ সক্ষম হৈছিল৷ সেইবোৰৰ ভিতৰত হ’ল– Right Livelihood Award (১৯৯৩), Sydney Peace Prize (২০১০), Mirodi Prize (২০১৬), Fukuoka Asian Culture Prize (২০১২) আদি৷ নাৰী আৰু পৰিৱেশ সম্বন্ধীয় কেইবাখনো গ্ৰন্থ তেখেতে প্ৰণয়ন কৰিছিল৷ তাৰ ভিতৰত অন্যতম গ্ৰন্থবোৰ হ’ল ঃ ১. Staying alive : Women, Ecology and Survival in India (১৯৮৮গ্গ ২.ঞ্ছ The Violence of Green revolutions : Ecological...